یکی از نگرانیهای عمده در دوران بارداری بی اطلاعی از وضعیت سلامت جنین در حین دوره ۹ ماهه بارداری میباشد که به کمک مراقبتهای دوران بارداری و انجام تستهای مورد نیاز تلاش برای به حد اقل رساندن این نگرانیها شده است. از جمله برای بررسی وضعیت جنین از نظر ابتلا به ناهنجاری های کروموزومی تستهایی وجود دارد که در ۳ ماهه اول و دوم بارداری انجام می شود و ریسک ابتلا جنین را به اینگونه ناهنجاریها مشخص می کند که البته ماهیت تستها در سه ماهه اول و دوم بارداری متفاوت می باشد. این مطلب به بررسی تست تریپل Triple Test که در دوران 3 ماهه دوم بارداری انجام می شود می پردازد.
Triple Test:
تریپل تست یک تست ترکیبی از اندازه گیری 3 هورمون مهم تولید شده در این دوران می باشد که در هفته 20-15 حاملگی بنا به درخواست پزشک انجام شده و ریسک ابتلا جنین را به تریزومی 21و 18 و ناهنجاریهای لوله جنینی از جمله آنسفالوپاتی را به طور آماری اندازه گیری میکند. برای تفسیر بهتر نتایج تست علاوه بر اندازه گیری پارامترهای 3 گانه نیاز به دانستن سن مادر، وزن مادر هنگام نمونه گیری و ناراحتیهای بالینی مادر از جمله دیابت می باشد.
مارکرهای مورد اندازه گیری در تریپل تست:
1- آلفا فیتو پروتئین AFP: این هورمون توسط کبد جنین تولید شده و از طریق جفت وارد خون مادر می شود همچنین این هورمون وارد مایع آمنیوتیک نیز می شود. میزان این هورمون تا هفته 12 حاملگی افزایش یافته و پس از آن شروع به کاهش تدریجی تا هنگام تولد می نماید.
2- β-HCG: این هورمون مهمترین هورمون تولید شده در هنگام بارداری می باشد که توسط جفت ترشح شده و وارد خون مادر می گردد. این هورمون کمک به ترشح پروژسترون می نماید و باعث حفظ جنین می گردد. میزان این هورمون در 3 ماهه اول بارداری افزایش یافته و پس از آن شروع به کاهش تدریجی نموده به طوریکه در هنگام تولد میزان این هورمون کمتر از 10% می باشد.
3- استریول آزاد Free Estriol: استریول نیز یکی از انواع استروژنها بوده که توسط کبد و غده آدرنال جنین و جفت تولید شده و وارد خون مادر می گردد. میزان این هورمون در حدود هفته 8 افزایش یافته و بعد از آن تا موقع تولد به تدریج افزایش می یابد.
* اخیرا نیز به مجموع فاکتورهای فوق فاکتور جدیدی به نام Inhibin A اضافه شده است که باعث افزایش حساسیت و دقت تست می شود و تحت عنوان Quad Screen درخواست می شود. Inhibin A یک پروتئین دیمر تولید شده توسط جفت می باشد که در هفته 17-14 کاهش یافته و بعد از آن مجددا افزایش می یابد.
تغییرات فاکتورهای تریپل تست در ناهنجاریها:
1- در تریزومی 21 (سندرم داون): در این اختلال میزان AFP و Free Estriolکاهش یافته و در مقابل میزان β-HCG و Inhibin A افزایش می یابد.
2- تریزومی 18: در این اختلال میزان β-HCG و Free estriol کاهش یافته و میزان AFP متغیر میباشد.
3- اختلال نقص لوله های عصبی باز: در این مورد نیز میزان AFP افزایش قابل توجهی پیدا میکند.
تفسیر نتایج: نتایج تست همانطور که گفته شد با توجه به وضعیت بالینی مادر، سن دقیق بارداری، وزن مادر در هنگام نمونه گیری، تفسیر می شود. باید توجه شود که در صورت وارد نمودن اطلاعات غلط نتایج نادرستی نیز حاصل می شود. در نهایت بر اساس نتایج تست و اطلاعات وارد شده نموداری رسم می شود که بر اساس این نمودار فرد در محدوده نرمال بر اساس سن و یا خارج از این محدوده قرار می گیرد. افزایش ریسک بر اساس این نمودار به معنای ابتلای قطعی جنین به ناهنجاری نمی باشد بلکه تنها از نظر آماری در بین افراد با ریسک بالا قرار می گیرند و لازم است که به منظور تعیین دقیق ابتلای جنین به ناهنجاری تستهای تکمیل تری مانند آمنیوسنتز و تجزیه کروموزومی قرار انجام گردد. لازم به ذکر است که این تست در تمام آزمایشگاه های تشخیص طبی ایران در زمانی کوتاه و با هزینه کم بر روی خون مادر انجام می گیرد.
تبادل
لینک هوشمند